Óbidos is op zich al een bezoek waard, maar voor chocolade-, muziek-, literatuur- en kerstliefhebbers is de stad helemaal het einde. Bovendien waan je je in de zomer in de Middeleeuwen, want dan verandert het ommuurde vestingstadje in de samenleving die er honderden jaren geleden leefde en kun je verkleed als middeleeuwse jonkvrouwe of jonkheer door de stad flaneren.

Ik zal héél eerlijk zijn: ik mijd zelf meestal de festivals in Óbidos. Het is er op die momenten, vooral in het weekend, ontzettend druk.

Mijn man vindt Óbidos sowieso altijd druk en laat zich zelden verleiden tot een bezoek aan dit stadje. Dus ik moet het hebben van welwillende familieleden en vrienden die met mij naar Óbidos willen. Ik snap dat je de hoofdstraat, die in een rechte lijn van de ene stadsmuur naar de andere gaat, als druk ervaart (ik noem dat trouwens gezellig), maar écht, duik een zijstraatje in en je bent in een ander tijdperk!

Nu kan ik mijn man niet gelukkiger maken dan met hem in het weekend bij Mishi Mishi te gaan lunchen. Dus toen ik op de laatste zaterdag van februari voorstelde om ná de lunch even naar Óbidos te gaan ‘para matar saudades‘ (om mijn heimwee te doden), was hij zo goed geluimd dat hij zonder morren meeging. Het was het laatste weekend voordat het Festival de Chocolate zou beginnen en dan is het er lekker rustig, zoals je op de foto’s hierboven kunt zien. En nee, ik heb niet iedereen boos weggekeken. Er waren gewoon geen mensen in deze straatjes.

Terug in de tijd

Óbidos kent een rijke geschiedenis. De oorsprong van dit stadje, dat bekend staat om zijn geplaveide straatjes, witgekalkte huizen met vrolijk gekleurde biezen en indrukwekkende stadsmuren, gaat terug tot de Romeinse tijd.

Op drie kilometer van Óbidos zijn de resten gevonden van een oude Romeinse nederzetting: Eburobrittium. Geschiedschrijvers zijn het er niet helemaal over eens, maar men denkt dat de naam Óbidos van Oppidum komt, dat (verstevigde) stad in het Latijn betekent.

Na de Romeinen heeft het stadje tussen de vijfde en zevende eeuw na Christus nog de invloed van de Visigoten ondergaan. Daarna kwamen de Moren, die er tot de twaalfde eeuw zijn gebleven. Naar verluidt heeft in november 1147 een groep Portugese ridders, onder aanvoering van Gonçalo Mendes da Maia, een poging gedaan om het stadje te veroveren door een deel van de ridders naar de huidige stadspoort te sturen én een deel naar de poort aan de andere kant van de heuvel. Toen de bevelhebber van de Moren doorkreeg dat hij misleid was (hij dacht dat er alleen mannen bij de hoofdpoort stonden), heeft hij geroepen “Verraad, verraad”. Tot vandaag de dag heet de poort die hij niet had laten verdedigen de “Porta da Traição”, de Poort van het Verraad. Op 11 januari 1148 verklaarde Dom Afonso Henriques, de eerste Portugese koning, de stad Óbidos voor veroverd.

Over de troepen die in de twaalfde eeuw Portugal hebben veroverd, kennen wij via mondelinge overlevering ook een mooi verhaal. Zo is er een dorpje in de buurt van Óbidos dat Cortém heet. Dit gehucht op een bergkam dankt zijn naam aan de troepen van Dom Afonso Henriques die daar ooit doorheen zijn gemarcheerd. Op een gegeven moment schijnt een van de soldaten geroepen te hebben: ‘cortem!’ (afslaan). Sindsdien is het Cortém (het accent is er later bijgekomen), oftewel ‘Afslaan’.

Tijdens het koningschap van Dom Afonso Henriques was Óbidos de plek waar de koning zetelde. Latere koningen hebben andere steden die eer gegund. Al bleef Óbidos wel altijd een zeer belangrijke rol vervullen in de koninklijke Portugese familie.

Tussen 1282 en 1834 maakte Óbidos deel uit van de bruidschat die verschillende buitenlandse prinsessen kregen als ze met een Portugese kroonprins trouwden. Deze koninginnen zijn zeer belangrijk voor Óbidos gebleken, omdat ze bijdroegen aan verschillende verbeteringen in de infrastructuur en bevoorrading. Zo werden de werkzaamheden rondom de watertoevoer geleid door Dona Catarina de Áustria (Catharina van Oostenrijk). Als je onder een van de bogen van het aquaduct rijdt of bij de parkeerplaats van dit aquaduct je auto neerzet, is het goed om er nog even aan te denken dat we dit bouwwerk danken aan een doortastende vrouw uit de zestiende eeuw.

In de achttiende eeuw zijn helaas enkele panden verloren gegaan door de aardbeving van 1755 die Lissabon grotendeels met de grond gelijk heeft gemaakt. Gelukkig heeft de toenmalige Graaf van Óbidos veel laten herstellen, maar door de verwoestingen en een ongunstig economisch tij, raakte Óbidos een beetje in de vergetelheid. Het duurde tot ver in de twintigste eeuw voordat Óbidos van ‘vergeten’ plaatsje naar de toeristische trekpleister van formaat uitgroeide.
Zo heb ik een ansichtkaart in mijn bezit met daarop een herder die voor de bijzondere kerk beneden aan de heuvel (Senhor da Pedra) zijn schapen hoedt. En uit mijn jeugd en mijn twintiger jaren weet ik dat Óbidos vooral bewoond werd door ouderen, want de jeugd was grotendeels naar het nabijgelegen Caldas da Rainha getrokken, op zoek naar beter geïsoleerde huizen, werk en bedrijvigheid. Hoe anders is het anno 2024! Ik ken aardig wat mensen die nu elke dag van Caldas naar Óbidos rijden om daar hun brood te verdienen. Het kan in een paar jaar verkeren. En het toerisme heeft daar een enorme rol in gespeeld. Tegenwoordig is Caldas het achtergebleven zusje van Óbidos. Zo zie je maar weer.

Overzicht festivals en evenementen Óbidos

Op de site van de gemeente Óbidos kun je in de Agenda Cultural zien wat er zoal te beleven valt. Ten minste: tot mei. De data van de andere evenementen worden nog bekend gemaakt. Houd dus deze site in de gaten als je in Portugal bent en wie weet maak je een leuk evenement mee op sportief, cultureel, gastronomisch, literair of geschiedkundig gebied. En ik zou het bijna vergeten: keramiek- en aardenwerkliefhebbers kunnen in Óbidos ook hun hart ophalen, want wát zie je daar prachtige moderne én traditionele kunstwerkjes.

Site Agenda Cultural Óbidos

Wat er de afgelopen jaren aan festivals heeft plaatsgevonden en dit jaar ook vast wel weer:

Carnaval: februari. Elk zichzelf respecterende stad heeft leuke carnavalsactiviteiten. Zo ook Óbidos.

Festival do Chocolate: van 1 t/m 17 maart. Meer informatie: https://festivalchocolate.cm-obidos.pt/

Semana Santa: ik heb hier al eens eerder over geschreven. Bekijk dat beeldverhaal en je weet wat er zoal te beleven valt. Ik was erg onder de indruk van de “Enterro do Senhor”, de begrafenis van de Heer. Óbidos is dan met fakkels verlicht en de Romeinse soldaten marcheren met de baar van Christus door het stadje. Indrukwekkend!

Festival do Piano SIPO: in apil/juli/augustus. Verschillende studenten piano hebben een ‘in residence’ in ruil waarvoor ze gratis pianoconcerten geven. Ik zie in de culturele agenda dat er in april al een SIPO Júnior is.

Mercado medieval: in juli. Een hele happening met vuurspuwers en de mogelijkheid om als middeleeuwse dame en heer door het stadje te lopen (kleding kun je bij de ingang huren).

Óbidos: cidade literária. Door het jaar heen zijn er lezingen van schrijvers, want Óbidos is een schrijversstad.

Óbidos Vila Natal: eind november en maand december.

Houd de culturele agenda van Óbidos in de gaten voor de data via https://turismo.obidos.pt/agenda-cultural/

Nog even een tip:

Bij de festivals is er altijd een afgeschermd gedeelte, waar je voor moet betalen (fors vind ik zelf). Ook zonder een kijkje in dit betaalde deel van de stad is elk festival al een hele belevenis.

Óbidos: eigenlijk altijd een bezoek waard

En sowieso geldt: Óbidos is in elk jaargetijde leuk om te bezoeken. In de hoofdstraat en sommige zijstraatjes zijn aardige souvenirwinkeltjes. Je kunt er op straat Ginja uit een chocoladecupje drinken en overal zijn eettentjes.

Ik houd erg van een plekje, net buiten de hoofdingang onder de bogen van het aquaduct: Taberna Pasto da Vila. Daar bakt een vriendelijke man de lekkerste pão com chouriço (brood met chouriço) in een eenvoudige uitspanning. Heerlijk om in de tuin op te eten met die eeuwenoude bogen van het aquaduct als decor.

Houd je niet van drukte? Ná het avondeten zijn de dagjesmensen weg en buiten het seizoen is Óbidos altijd goed te doen. Of loop eens een zijstraat in en verken de stad via de kleine steegjes. Echt, verdwalen kan nauwelijks, want je komt zo weer op de hoofdstraat. Doen, hoor!

Zin in Portugal steeds populairder internationaal

Tot mijn verrassing wordt deze site steeds populairder bij niet-Nederlandstaligen. Het statistiekoverzicht van Zin in Portugal vertelt me dat er een enorme belangstelling in andere delen van de wereld (vooral in de USA) voor Portugal is. Omdat ik het zo leuk vind om filmpjes te maken, ben ik een Engelstalig YouTube Short-kanaal begonnen: EnjoyPortugalComigo (“geniet van Portugal met mij” ). YouTube Short kenmerkt zich doordat de filmpjes nooit langer dan één minuut mogen zijn. Handig om even een indruk te krijgen van iets te krijgen.

Hieronder de drie korte filmpjes die ik van ons bezoek eind februari in Óbidos heb gemaakt.

Deze kunstenares gebruikt koffie om te aquarelleren. Ik zal eerlijk bekennen dat de kat onder haar schildersezel mijn aandacht trok en ik pas daarna haar werk goed heb bekeken en een schilderijtje als aandenken aan deze middag heb gekocht. Welke? Dát zie je in het filmpje.

Ana d’Coito en Pedro Roberto opereren onder de naam Artista do Castelo en ze zijn te vinden op Facebook (en natuurlijk in Óbidos in het midden van de hoofdstraat bij het centrale plein met de kerk). Ze aquarelleert trouwens ook in opdracht.

In een van de kerken zat een aandoenlijke kater die héél graag op schoot wilde zitten. Ik geloof dat mijn man al tijden niet zó lang op een kerkbank heeft gezeten, kijk maar :

Geen beeldverhaal van Zin in Portugal meer missen? Tik je e-mailadres bij de volgknop in en je ontvangt een volgend beeldverhaal meteen in je inbox. De volgende keer gaat het over de naturalistische schilderkunst in Portugal.

Até breve!