Syrische vluchtelingen in Portugal

In de krant Público van vrijdag 16 november staat een artikel over hoe moeilijk het is om als vluchteling in Portugal het hoofd boven water te houden. Ik heb me serieus afgevraagd waarom vluchtelingen niet massaal Portugal verkiezen boven een leven in het doorgaans koude Noord-Europa. Na het lezen van het artikel begrijp ik wel waarom.

Even de feiten op een rij: een vluchteling heeft in Portugal recht op 18 maanden steun. Dit houdt in dat er voor een gemeubileerd huis wordt gezorgd. Water, gas en licht zijn inbegrepen en een familie van 5 personen ontvangt een toelage van 1000 euro per maand. Met Europese gelden heeft een stichting genaamd, Fundação Assistência para o Desenvolvimento e Formação Profissional (ADFP), sinds 2015 88 vluchtelingen in nieuwe appartementen opgevangen. Via het programma ‘Portugees voor Allen’ kunnen ze hun kansen op de arbeidsmarkt vergroten. Na de achttien maanden steun is het de bedoeling dat je verder je eigen leven organiseert.

Deze week kwam aan het licht dat drie Syrische families, die in Miranda do Corvo (een plaatsje ten zuidoosten van Coimbra) zijn ondergebracht, van water en licht waren afgesloten omdat ze de huur niet hadden betaald. Journalisten zijn op onderzoek uitgegaan en hebben enkele vluchtelingen gesproken. De drie families zijn zes jaar geleden Damascus ontvlucht. Ze hebben vier jaar in Egypte doorgebracht waar ze 17 tot 18 uur moesten werken. Toen er de mogelijkheid was om mee te doen met een programma van de EU zijn ze naar Portugal gekomen, in de hoop op een beter leven, zoals een eenentwintigjarige Syriër in het artikel verklaart. Inmiddels denken sommigen erover om terug naar Egypte te gaan. De 340 euro voor de huur van een T3 (appartement met 3 slaapkamers) valt niet op te brengen van de 500 euro die ze krijgen.

Navraag levert op dat de stichting ADFP een andere kijk op de zaken heeft. Volgens de stichting hebben deze families, in tegenstelling tot andere gezinnen, ervoor gekozen om geen enkele baan te accepteren. Daarnaast wilden ze geen kosten maken en kregen ze tussen de 650 euro en 800 euro aan bijstand. In een land waar het minimumloon 580 euro is, kan dit scheve ogen opleveren. En inderdaad, ik hoor wel eens gemopper. In de ogen van sommige medelanders hebben vluchtelingen riante voorzieningen. Bij de commentaren onder het stuk merkt de een op dat het logisch is dat je moeilijk werkt kunt vinden als je de taal nog niet spreekt. De ander vindt dat je voor sommige banen geen enkele taal hoeft te spreken. Dat klopt, bij ons in de buurt hadden de boeren het dit jaar zwaar in het vinden van seizoensplukkers voor de appels en peren. Er zijn Indiërs ingevlogen om de klus te klaren. De economie trekt aan, dus Portugezen kiezen voor andere baantjes en veel scholieren doen het niet meer, omdat ze dan het gezinsinkomen omhoog krikken en hun A-status op school verliezen. Met zo’n A-status (ouders leven op minimum) krijgen ze veel faciliteiten (o.a. de lunch). Toch ben ik voorzichtig. Het lijkt me vreselijk om een oorlog te moeten ontvluchten. Terug naar Damascus kunnen de gezinnen niet meer, hun huis ligt in puin. Tegelijkertijd houd ik van zelfredzaamheid, tenzij je door leeftijd of ziekte beperkt bent. Ik hoop dat de Syriërs hun draai vinden, het leven oppakken en er na de achttien maanden het beste van maken!

Vluchtelingen in de tweede wereldoorlog en rond 1900

Portugal kent overigens een lange geschiedenis van het opnemen van vluchtelingen. Lees ook hoe Caldas da Rainha in 1901 een toevluchtsoord werd voor Hollandse Boerenballingen die de oorlog in Transvaal (Zuid Afrika) moesten ontvluchten. Of hoe veel Joden de tweede wereldoorlog in Café Bocage en Hotel Lisbonense (huidige Sana Silver Coast) hebben doorgebracht, wachtend op een schip dat ze naar Amerika zou brengen. In het archief van Steven Spielberg zijn er zelfs filmpjes van!

Over de boerenballingen:

Een intrigerende ansichtkaart uit 1901

Over de tweede wereldoorlog:

Boter en bacalhau in de oorlog