Mijn moeder zou met vlag en wimpel door een Portugese inburgeringstest komen: ze spreekt een aardig woordje Portugees, in de keuken staat de hele dag de televisie aan, en veel belangrijker, ze volgt de voetbalcompetitie op de voet. Sterker nog: ze belt me geregeld ’s avonds met de mededeling dat ik de tv beslist aan moet zetten, want er is weer eens een bloedstollende match aan de gang. Kortom: mijn oer-Hollandse moeder is verportugeesd. Een schotelantenne om Nederlandse televisie te kunnen ontvangen? “Weg met dat ding“, zei ze na een week. “Ik woon hier, dus ik kijk Portugese televisie“. Op zondag de mis, door de week Praça de Alegria (nu simpelweg A Praça geheten),  af en toe een telenovela, plus de onvermijdelijke voetbalcompetitie en de rest van de dag het telejornal (elke aflevering is goed voor minstens een uur wereldlijke ellende).

Nederland in Beweging

Het enige Hollandse televisietintje dat ze beslist niet wil missen, zoekt ze dagelijks op internet. Ik kan me als kind herinneren dat mijn moeder in de vroege ochtend altijd ijverig meedeed met Ab Goubitz die zijn ochtendgymnastiek begeleidde met muziek en via de radio de wereld instuurde met een “Goedemorgen luisteraar, staat u allen klaar?”.

Tegenwoordig zweert mijn achtenzeventigjarige moeder bij Olga Commandeur. Nederland in Beweging staat tussen haar favorieten op de laptop en het komt geregeld voor dat we moeten wachten, want Olga is nog druk bezig en mijn moeder staat met de armen wijd in de keuken te huppen.

Hélder Reis: Lendas, mitos e ditos de Portugal

Ik kom graag in Livraria Bertrand, een van de oudste boekwinkelketens van het land. Gelukkig hebben ze overal filialen, maar het mooiste filiaal (en oudste boekwinkel wereldwijd) is toch wel die in de Rua Garrett in Lissabon.

In de top 10 ligt op dit moment een boek over Portugese legendes, mythes en gezegdes van Hélder Reis. Ik ben stukken minder ingeburgerd, want er ging aanvankelijk geen belletje rinkelen bij deze naam. Op de binnenkant van de kaft lees ik dat Hélder in 2000 is afgestudeerd in theologie aan de Katholieke Universiteit van Lissabon en in 2010 aan de Universidade do Porto de studie Journalistiek en Communicatiewetenschappen heeft afgerond. Bijzondere combi. Mijn moeder weet me te vertellen dat Hélder in zijn jonge jaren de ambitie had om pater te worden. Daarnaast is Hélder een knappe kerel, zie ik op de foto (dus maar goed dat hij geen pater is geworden). En bovendien, hij komt me vaag bekend voor. In het voorwoord lees ik dat hij hoopt dat zijn lezers de verhaaltjes over Portugal aan het eind van de dag lezen om tot rust te komen met een glas wijn of een kop melk en biscuitjes (lekker hoor: mariakaakjes met zoute boter!).

Dan ineens begint het me te dagen: deze Hélder die het in zijn voorwoord heeft over de twaalf jaar dat hij als reporter door het land reist, is degene die bijna dagelijks A Praça (da Alegria) samen met de beeldschone, maar inmiddels niet meer piepjonge, Sónia Araújo presenteert. Ik ben wel eens per ongeluk dwars door een opname gelopen toen ze in Caldas da Rainha aan het filmen waren en ik wilde weten wat al die mensen daar nou stonden te doen. Voor degenen die geen Portugese televisie kijken: A Praça reist door het land en biedt een podium voor oude ambachten, gastronomische versnaperingen en lokale beroemdheden. Hélder Reis is hierdoor in de verste uithoeken van Portugal geweest en heeft blijkbaar goed geluisterd naar de lokale bevolking die vol zit met verhalen over hun stad, dorp of gehucht. Maar liefst honderddertig verhalen heeft hij opgetekend! Verhalen die luisteren naar namen als “Braga e o penico” (Braga en de po), “Cascais nunca mais” (Cascais, nooit weer), “O Pudim do abade mais famoso de Portugal” (de pudding van de beroemdse abt van Portugal). Man naar mijn hart, deze Hélder! Ideaal om verder in te burgeren. Dus vanmorgen zat ik al om half acht buiten met een innig tevreden Frans Jozef op schoot te lezen.

Ik houd van verhalenvertellers. Vandaag is het moederdag en een traditionele zondag: eerst naar de zondagse boerenmarkt van Santana en daarna aan een lange tafel met familie en vrienden kip piri piri eten. Ik denk dat ik na de lunch tante Tia op haar praatstoel zet. Als er een verhalen van vroeger kent, is zij het wel!

Bom domingo!

Verhalen over de familie en tante Tia

Boter en bacalhau in de oorlog

Vier jaar lagere school en heel slim

Perdida, de verloren hond

Naar Fátima met een handleiding voor pelgrims uit 1929

Meer boeken over Portugal

Een Portugese droom: een ware liefdesbetuiging aan de mensen van de Alentejo

Gerrit Komrij – Brieven uit Alvites: ontroerend mooi

Nachttrein naar Lissabon

Yann Martel: De hoge bergen van Portugal

Geen beeldverhaal meer missen? Rechtsonder kun je bij de volgknop je e-mailadres invullen. En, no worries, ik heb net zo’n hekel aan spam als jij.
Volger worden op Facebook of Instagram kan natuurlijk ook.