“Je hebt het voorspeld”, appte iemand me toen ik een filmpje liet zien van de brand die vanmiddag in de oude gebouwen van het park aan het woeden was. Tja, wat heb ik daaraan? Mijn hart brak zo wat. Die karakteristieke oude gebouwen in mijn geliefde stadspark! Het zal toch niet waar zijn….?

Inderdaad, ik heb tegen intimi gezegd dat het me niet zou verbazen als er ineens iets zou instorten of er brand zou uitbreken, toen bekend werd dat het complex, na decennialang gesteggel, aan een hotelketen was vergeven om er een vijfsterrenhotel van te maken.

Ik weet nog goed hoe het met Hotel Lisbonense, nu Sana Silvercoast, is gegaan. Ik denk dat ik de eerste veertig jaar van mijn leven tegen de ruïnes van het oude, prestigieuze Hotel Lisbonense heb aangekeken, totdat een projectontwikkelaar het voor elkaar heeft gekregen om de ruïnes tegenover het park te verbouwen tot een luxueus hotel en de enorme lap grond erachter tot een winkelcentrum. De bouw heeft nog stilgelegen, want de toenmalige burgemeester had bedongen dat de façade hetzelfde zou blijven. En inderdaad, lang leek het erop dat ze de gevel in tact lieten. De gevel stond er stevig gestut bij. Maar ineens…. weg gevel: ingestort. Nou was Fernando Costa, de burgemeester die zeker twee decennia aan de macht is geweest, geen man om mee te spotten. Die heeft gewoon gezegd: “Ik geef geen vergunning voor exploitatie als die gevel niet helemaal in oude staat herbouwd wordt”. Aldus geschiedde! Hotel Sana Silvercoast ziet er van buiten weer net zo uit als Hotel Lisbonense er ooit heeft uitgezien. Ik ben niet tegen vooruitgang, maar wát is het fijn dat veel bij het oude blijft in Caldas da Rainha. Ik word altijd zo blij als ik door het park richting de tennisbaan loop en dan het roze gebouw van Hotel Lisbonense/Sana Silvercoast zie opdoemen!

Het is dus niet vreemd dat ik tegen deze en gene heb gezegd dat het me niet zou verbazen als de gebouwen in het park ineens door brand getroffen zou worden toen ik hoorde dat een hotelketen de gebouwen mocht gaan exploiteren.

Aanname en feiten

Maar goed, het is maar een aanname, dat deze brand moedwillig is ontstaan. Voor hetzelfde geld waren er deze middag een paar jongelui met iets brandbaars aan het klooien in het park.

Wat we wel weten: rond 16.41 uur van maandag 25 september is er een melding naar de brandweer gegaan. De brandhaard heeft men op de derde verdieping vastgesteld (op de 3e verdieping?!?). Van de drie afzonderlijke gebouwen is er maar één door brand getroffen (Graças a Deus, Godzijdank!!).

De gebouwen zijn niet op het elektriciteitsnet aangesloten, dus men tast nog in het duister wat de oorzaak is. Veertien brandweerauto’s en 43 brandweerlieden hebben de brand onder controle gekregen. Dit filmpje geeft een aardige indruk van wat zich vanmiddag in het park Dom Carlos heeft afgespeeld.

Wat nu?

Tja, wat nu? Ik weet niet beter of de gebouwen staan er verlaten bij. Jaren terug kon je nog in een deel van het gebouw binnenlopen. Daar hadden kunstenaars een expositieruimte. Maar de gebouwen werden zó fragiel dat ze er al jaren weer een hek omheen hebben gezet.

Ontstaansgeschiedenis van de paviljoenen van het park in Caldas da Rainha

De paviljoenen van het park zijn eind negentiende eeuw ontworpen door de architect Rodrigo Berquó. Het oorspronkelijke project voorzag in zeven paviljoenen, die als ziekenboeg dienst konden doen voor het kuuroord (Caldas da Rainha heeft heetwaterbaden, daar komt de naam Caldas – caldae- ook vandaan). Naast de zeven paviljoenen zou er een gang komen van 55 meter.

De architect Berquó stierf voordat het project was afgerond en eigenlijk hebben de gebouwen die wél zijn gebouwd nooit de functie gehad waar ze voor waren bestemd: ze hebben nooit gediend als ruimte voor de patiënten. In de loop van de geschiedenis van het gebouw hebben de paviljoenen de functie van kazerne en school gehad. Ook is een paviljoen zelfs nog even politiebureau geweest.

Wat ik bijna nooit ergens zie terugkomen: dit gebouw heeft – volgens mij- ook ‘Hollandse’ vluchtelingen gehuisvest. Op een ansichtkaart uit 1901 zien we ‘de school der boerenballingen te Caldas da Rainha’. Ik herkende op de ansichtkaar meteen de ramen van de paviljoenen in Caldas da Rainha. En het jaartal klopt, want ja, in Peniche en Caldas zijn rond die periode boerenballingen gehuisvest geweest. Ook weten we dat er in Amsterdam in 1901 in de kerken een inzameling is gehouden om deze nazaten van Hollanders (op de vlucht voor oorlogsgeweld tijdens de Boerenoorlogen in Zuid-Afrika) te ondersteunen. Wie geld doneerde kreeg een ansichtkaart.

Wil je er meer over lezen? Ga dan naar het beeldverhaal Een intrigerende ansichtkaart uit 1901.

Ik maak bijna altijd als ik in het park ben wel een foto van de gebouwen. Eindeloze reeksen heb ik in mijn fotoarchief. Bij het bekijken kwam ik dit pareltje hieronder nog tegen. De oude badkuipen die jarenlang achter in het park stonden.

Geen idee waar ze zijn gebleven, op één na dan, die kun je nu nog vinden in het tuintje voor het Museu do Hospital Termal. Een museumpje dat best een bezoek waard is, want je gaat onder leiding van een gids naar het oude bassin met warm, naar rotte eieren stinkend, bronwater. Heb je interesse in een bezoek of vind je het leuk om hier over te lezen? Dan kan ik je dit beeldverhaal aanraden: Een vaginale douche met stinkend bronwater.

Terwijl ik dit zit te tikken, is de brand alweer geblust en de schade lijkt gelukkig mee te vallen.

In de familie fantaseren we al jaren over wat je allemaal met deze gebouwen zou kunnen doen. De een vindt het een mooi decor voor een horrorfilm, de ander denkt meer aan een verfilming van Harry Potter of een setting voor Oliver Twist. Zelf zie ik dames in het park uit een boek van Frederik van Eeden flaneren. De allee met muziektent voor het restaurant Cais do Parque is een prima decor voor een scène uit “Van de koele meren des doods”. Wat vinden jullie?

Geen beeldverhaal van Zin in Portugal meer missen? Tik je e-mailadres in bij de volgknop en ontvang dan net als bijna 750 anderen mijn verhalen rechtstreeks in je inbox. Of word volger 2504 op de Facebookpagina van Zin in Portugal.