Wat doen we met opa als die krakkemikkig wordt? Ouderen blijven zo lang mogelijk thuis. Een andere optie: ouders gaan bij hun kinderen wonen. Eventueel ondersteunt de deelgemeente. De oudere medemens kan opgehaald worden voor de dagbesteding en krijgt aan het eind van de middag een pannetje soep om thuis op te warmen. Ook kan er lichte verzorging aan huis geregeld worden. Ik zie de kleine bestelbusje regelmatig door het dorp komen en her en der stoppen. Dit alles tegen een vergoeding die afhankelijk is van iemands inkomen (‘reforma‘, pensioen).

Als opa hulpbehoevender wordt, is een tehuis een optie. De kosten liggen rond de 1000 euro (oplopend tot véél hoger!). Een smak geld in een land waar het minimumloon rond de 587 euro ligt en grote groepen een pensioentje van nog geen 350 euro hebben. Een andere mogelijkheid: één van de vele particuliere huizen –  vaak in een landelijke omgeving – waar ze één of twee ouderen verzorgen. Deze variant is meestal iets goedkoper. Voor 500 euro kun je hier al een oudere onderbrengen.  Als opa voor veel nageslacht heeft gezorgd, vallen de kosten ‘mee’. Kinderen delen de kosten. Soms krijgen ze daar dan bij leven het familiebezit al voor terug. Hoe dat zit, lees je hieronder.

Een rondreizende oude dame

Ik ken een stokoude oma die in haar hele leven nooit verder dan haar dorp is geweest en nu op haar oude dag half Portugal doorkruist. Elke maand logeert ze bij een ander kind. Dan weer eens in Lissabon, dan weer in het noorden. Eens in de tien maanden belandt ze gelukkig in het dorp waar ze zo van houdt, want een van haar dochters is er blijven wonen. Ze blijft er overigens erg vrolijk onder. “Mijn hele leven niet weggeweest en nu kom ik nog eens ergens op mijn oude dag”, zei ze vrolijk toen ik haar laatst zag. Een blije oma.

Arme opa!

Helaas ken ik ook de nodige trieste verhalen. Het is al weer dik twintig jaar geleden,  maar deze opa is maandenlang midden in de nacht van zijn zoon op het platteland naar zijn dochter in de stad gebracht en omgekeerd. Klokslag middernacht van de laatste dag van de maand kwam de pick up voorrijden, opa erop en weg ermee. “Oh ja”, dacht zijn dochter in de stad. “Prima, dan krijg je hem klokslag middernacht ook weer terug als mijn maand erop zit”.  Ik vrees dat hij zijn oude dag héél anders heeft voorgesteld. Vooral omdat hij zo nobel was geweest om zijn aardse bezit bij leven al aan zijn kinderen te schenken (dit noemen ze ‘partilhas’ in Portugal). Naar goed gebruik in boerenfamilies, overigens.  Deze opoe heeft zich alleen verkeken op de verzorgingsgerichtheid van zijn erfgenamen. Toen hij wat lastiger werd, heeft hij aardig wat dagen met een touw vastgebonden aan een boom doorgebracht. Je bent zo’n oude knar immers zó kwijt in een maïsveld!

Een gloednieuw verzorgingstehuis

Omdat mijn tante altijd jammert ‘wie gaat mijn billen afvegen als ik oud ben?’  -nee, ik verzin dit niet. Deze angst van ongewassen billen is haar grootste nachtmerrie – , nemen we eens een kijkje in het nieuwe rusthuis in de buurt. Voor 950 euro kan ze daar een kamer helemaal voor zichzelf krijgen. En voor 850 euro met zijn tweeën. We hebben daarom ook mijn moeder meegenomen. “Kunnen jullie een kamer delen”, opper ik opgewekt. “Lekker kostenbesparend!”. Mijn moeder moet hier hartelijk om lachen. “Ik spring van het balkon als ik met die een kamer moet delen”, is haar prompte antwoord. En gezien de verhoudingen weet ik dat ze het meent. We plagen haar er flink mee, want we weten dat het moment nog lang niet daar is om naar zo’n, overigens bijzonder mooi, huis voor de laatste levensfase te gaan. Ik teken er trouwens voor, tegen de tijd dat ik honderd ben. Weet je wat? Ik schrijf me alvast in!