Ik ben boos en opstandig. Hoe is deze bosbrand ontstaan? Welke idioot heeft dit op zijn geweten? Mijn eerste gedachte blijkt volkomen fout. Ja, veel bosbranden ontstaan doordat iemand zijn peuk doodleuk de auto uitschiet. Andere branden zijn gewoon aangestoken. Er doen hier genoeg verhalen van de ronde. Maar deze natuurramp is ontstaan door de natuur zelf: blikseminslag.

Op moment van schrijven heeft de brand in het binnenland van het district Leiria zevenenvijftig mensen het leven gekost. Zevenenvijftig! Zevenenveertig daarvan zijn tijdens hun vlucht op de wegen vanuit Pedrógrão Grande, Castanheira de Pêra en Figueiró dos Vinhos richting de IC 8 in of nabij hun auto omgekomen, ingesloten door het vuur. Daarnaast zijn er 59 gewonden, waaronder 4 brandweermannen en een kind, die er allen ernstig aan toe zijn.

De vier brandhaarden worden bestreden door 700 brandweerlieden. Twee Spaanse blusvliegtuigen zijn net aangekomen en Franse hulp is onderweg.

Brandpreventie

De laatste jaren maakt de regering werk van brandpreventie. Zo zijn boseigenaren verplicht om struikgewas in en rondom hun bossen in een straal van 50 meter van bebouwing laag (niet hoger dan 50 cm) te houden. Bij brand kan vuur zich snel via struikgewas verspreiden en huizen en mensenlevens in gevaar brengen. De boetes zijn niet mals en er wordt voortdurend gecontroleerd. Bij ons op het deelgemeentehuis hing twee jaar geleden een kadastrale plattegrond met daarop aangegeven wie in gebreke was gebleven. Boseigenaren kregen de kans om voor een bepaalde datum aan de nieuwe voorschriften te voldoen. Tot grote vreugde van mensen met een trekker plus (bos)maaimachine overigens. Die hadden ineens volop werk.

Het heeft geholpen. Ik vond echt dat er minder heftige branden op het Portugese platteland waren. Op het eiland Madeira heeft in augustus 2016 het beleid nog geen vruchten afgeworpen. Daar verwoest een brand veel met drie dodelijke slachtoffers tot gevolg. Omdat deze brand bewijsbaar is aangestoken, zijn er inmiddels mensen aangehouden.

Eucalyptus

Portugal staat bekend om zijn eucalyptusbossen. Eucalyptushout wordt o.a. gebruikt in de cellulose-industrie (papier etc) of als brandhout. Maar er zijn meer toepassingen. Men denke aan eucalyptusolie (tegen verkoudheid).

Voor veel boeren is zo’n bos een vorm van oudedagvoorziening. Rond je vijftigste plant je een bos. Zo’n tien jaar later, als je gewrichten minder soepel worden, laat je het kappen. Hierdoor heb je inkomsten. Na deze eerste kap kun je dit nog een keer of twee (steeds na een jaar of negen) herhalen. Zo kom je je oude dag door.

Vaak gaat het fout. Ik kan me het beteuterde gezicht van mijn tante nog goed herinneren toen een bos in rook opging. Een jaar na de dood van haar innig geliefde man brandt er een groot gebied nabij Óbidos af. Het vermoeden bestaat dat de brand is aangestoken, maar het is nooit bewezen. Waarom iemand zo iets doet? Tal van redenen: je wilt een ander een hak zetten en van zijn inkomsten beroven (burennijd). Je hebt je oog op een mooi stuk grond laten vallen, maar er staat bebossing op (projectontwikkelaars). Je wilt het hout goedkoper hebben (houtopkopers). Veel van zo’n verbrande stam is immers nog bruikbaar. Je kickt op vuur (pyromanen).  In de loop van de jaren heb ik heel wat mogelijke oorzaken voorbij horen komen.

Een stukje van het woud nabij Óbidos is dus van mijn oude tante. Naast het feit dat ze door de brand geen verwachte inkomsten had, moest ze vervolgens een aanzienlijk bedrag aan een houthandelaar betalen om de verbrande stammen te kappen en mee te nemen. Ze had geen keus: door te kappen zullen de bomen weer gaan groeien. Op die manier zou ze over een jaar of negen weer inkomsten hebben. Of niet…

Update: de Portugese regering heeft drie dagen nationale rouw aangekondigd. zondag 18, maandag 19 en dinsdag 20 juni zullen de vlaggen op overheidsgebouwen halfstok hangen en activiteiten/festiviteiten die door de staat georganiseerd zijn zullen niet doorgaan.

De meeste doden zijn gevallen op de N 236 tussen Figueiró en Castanheira de Pêra. Foto’s op internet laten een oorlogsscenario zien met totaal uitgebrande auto’s.

Het dodenaantal is inmiddels helaas opgelopen tot 61 en men vreest dat er nog meer doden te betreuren zullen zijn. Wat een asgrijze dag voor Portugal!

Op deze site kun je de actuele stand van de bosbranden in Portugal zien: www.fogos.pt
Rood is niet best. Groen, blauw en grijs betekenen dat de brand (bijna) geblust is.

Geen enkele blogpost meer missen? Meld je aan als volger door je e-mailadres in te vullen (rechtsonder op deze pagina). Of like de pagina Zin in Portugal op Facebook!