Een kurkeik mag je niet kappen. En onze buren weten dat inmiddels maar al te goed. Ze hebben laatst een eucalyptusbos laten kappen. Tussen de eucalyptussen bleken wat kurkeiken te staan. Nu zitten ze met de gebakken peren: voor het kappen van een kurkeik moet je een vergunning aanvragen. Kurkeiken zijn beschermde bomen. Het gevolg: een slepende rechtszaak. Hoe de staat wist dat daar kurkeiken stonden? Portugal wordt om de zoveel tijd via luchtfoto’s in kaart gebracht. En als ze ergens zo’n kurkeik zien en daarna een leeg veld, dan ben je het haasje.

De kurkeiken van de Française

Van de week kreeg ik een mailtje van Erik Smit. Hij woont in Santa Margarida da Serra, in de onvolprezen Alentejo, het Toscane van Portugal. In het uitgestrekte landschap van de Alentejo voeren kurkeiken de boventoon. En lome zwarte stieren die tussen de kurkeiken hun dagen doorbrengen. Erik attendeerde me erop dat vanaf 10 mei het kurkseizoen weer begint. Ogenblikkelijk moest ik denken aan de kurkeiken op A Francesa, een eucalyptusbos van onze familie. Wil je weten waarom dit bos naar een Franse lichtekooi is vernoemd? Lees dan het beeldverhaal over A Francesa.

Gistermiddag laat ben ik maar eens naar De Française gewandeld. Ik wilde zien hoe onze kurkeiken erbij staan. Prettige bijkomstigheid: ik kan meteen bekijken of het bos netjes schoon is gemaakt, want dat luistert hier tegenwoordig nauw. En terecht, na de branden van vorig jaar is het menens. Iedereen is in de weer met het brandveilig maken van Portugal. Rondom huizen is een veiligheidszone, er hoort geen laag struikgewas in de bossen te zijn en bij je huis mag je geen brandhout opstapelen. Natuurlijk: er moet nog veel gebeuren, maar heel eerlijk: ik heb Portugal nog nooit zo aangeharkt meegemaakt!

Wel jammer: het schoonmaken van de bossen is een kostbare aangelegenheid. Ik snap helemaal dat velen ervoor kiezen om de bossen definitief te kappen. Mijn moeder vertelde dat zelfs sommige arme boeren hun bos aan de staat doneren: gewoon om er maar van af te zijn. Ik hoop niet dat Portugal bosloos wordt. Van de week waren we in Piódão, hartje Portugal, en daar vertelden dorpsbewoners dat ze met angst en beven het verdwijnen van de bossen tegemoet zien. Zij vrezen nu aardverschuivingen. Ai…

Creatief met kurk

De Quercus Suber, oftewel de kurkeik, is in Portugal goed voor een flinke omzet (in 2014 zelfs voor 846 miljoen). Vijftig procent van alle kurk komt uit Portugal. Maar liefst 730.000 hectares kurkeik tref je hier (vooral in de Alentejo!). Kurk is warmte isolerend en geluid dichtend. Op menig goede wijnfles zit een echte kurk. Omdat gerenommeerde wijnboeren soms overstappen op schroefdoppen is de afzetmarkt voor kurk helaas gedaald.

Maar daar staat inmiddels tegenover dat er nieuwe producten op de markt zijn gekomen: tassen, schoenen, paraplus en smartphonehoesjes. Kortom, men is erg creatief met kurk in Portugal!

Logeren in de Alentejo, het land van de kurkeik?

Lijkt het je leuk om eens een kijkje te nemen in het hart van de Alentejo (gebied tussen Lissabon en de Algarve)? In de gemeente Grândola ligt de Quinta no Campo, een ‘alojamento local’ (lokaal gastenverblijf) van het Nederlandse stel Erik en Wanrade.

Wellicht aardig om te weten: door de gemeente erkende overnachtingsplekken horen allemaal een AL-certificaat te hebben (AL staat voor Alojamento Local).

Handige informatie:

Quinta no Campo – Santa Margarida da Serra – Alentejo (streek tussen Lissabon en de Algarve)
W: www.nocampo.com
E: mail@nocampo.com
T: 00 351 269449008
M: 00 351 962817357