Foz do Arelho

Even naar Foz do Arelho koffie drinken. Heerlijk zo’n strand in de buurt van onze familieboerderij aan de Costa de Prata (Zilverkust)! Het jaargetijde maakt totaal niet uit: Foz is altijd prachtig. Foz betekent trouwens ‘monding’ en verwijst in dit geval naar de opening waar de lagune van Obidos en de zee elkaar raken. Arelho is een klein plaatsje aan het eind van de lagune. Elk jaar ligt de monding van de lagune op een andere plek. Soms dicht bij de boulevard, soms helemaal aan de andere kant.

In de zomer is Foz do Arelho een echt familiestrand. Let dan vooral op de koelboxen met eten en de hakende oma’s onder de parasolletjes. In de winter desolaat mooi. Het is er zelfs zo idyllisch dat hier nog niet zo lang geleden een populaire telenovela (soap) is opgenomen (Água de Mar). Vooral geestig, omdat wij destijds op het strand lagen en er gewoon tussen de badgasten door gefilmd werd. We figureerden dus. Niemand die hierover piepte (alhoewel ik me nog even zorgen maakte of mijn vetkwabben niet al te prominent in beeld kwamen). Het populaire strandtentje Ala Norte, helemaal aan het eind van de boulevard, was de uitvalsbasis voor de crew. We zitten trouwens graag bij Ala Norte. Heerlijk plekje om even een tosti of hamburgertje te eten!

Wandelen langs de lagune richting Foz do Arelho

Foz do Arelho bestaat uit een flink stuk strand met beukende golven (Atlantische Oceaan) en een lagune (Lagoa de Óbidos) met kabbelende golfjes die je diep landinwaarts nog voelt. Langs de lagune is een wandelpad aangelegd.

Wij beginnen meestal met wandelen bij de Escola da Vela da Lagoa (zeilschool van de lagune, in Nadadouro) en lopen richting de zee. Een wandeling van iets minder dan drie kwartier. In een van de gezellige tentjes op de boulevard nuttigen we wat en vervolgens lopen we in drie kwartier weer terug.

Bij de zeilschool is het altijd goed toeven. In een dolle bui willen we nog wel eens een kano huren (12 euro per uur). Maar meestal kijken we naar de watersporters en naar de vissers. Je kunt er leren kitesurfen, zeilen en windsurfen. De lagune is sowieso een fijn gebied voor watersportliefhebbers.

Tegenwoordig is er in Foz do Arelho ook een pad vanaf de Estrada Atlântica, bij de inmiddels vervallen discotheek Green Hill, ga je dan richting het strand beneden. Vanaf dit pad ervaar je adembenemende vergezichten.

Gratis ritje met dubbeldekker in Foz do Arelho

In de zomer is parkeren op de boulevard vooral ‘s  middags een probleem. Daarom laat de gemeente een open dubbeldekker vanaf de rotonde van de vervallen discotheek Green Hill naar beneden rijden. Je parkeert boven aan de heuvel en neemt gewoon de bus. Gratis (lang leve de gemeente Caldas da Rainha, waar deelgemeente Foz do Arelho onder valt!).

Om heel eerlijk te zijn: wij vinden dit ritje zo leuk, dat we vaak een extra rondje blijven zitten, voordat we ergens beneden bij het strand uitstappen.

Een populair uitje voor ons: lunchen op weg naar Foz do Arelho bij Lareira in Alto do Nobre en daarna naar het strand, om uit te waaien, op het strand te liggen of koffie te drinken (of bier, ze hebben bij Sétima Vaga namelijk Grimbergen!).

Microklimaat

Maar eigenlijk hebben we binnen een half uur rijden nog veel meer stranden. Gek genoeg, gaan we daar weinig heen. Zo verzot zijn we op Foz do Arelho.

Aan de Costa de Prata heerst een prettig microklimaat. Het is er altijd koeler in de zomer dan in Lissabon of ten zuiden van de hoofdstad, waar de temperaturen makkelijk boven de 35 graden kunnen komen. Bij ons is het meestal rond een graadje of 25, met een stevige kans op zeedamp in de ochtend. Een Nederlandse oom van me grapt altijd als we weer eens in dichte mist in Foz arriveren: Fog do Arelho. In dit gebied kan het per kilometer verschillen. Landinwaarts: strak blauw en zonnig. Aan zee: mistig en koel. En het is ook wel eens omgekeerd. We kijken daarom in de zomer altijd eerst of we een mistband bij zee zien hangen.  In dat geval gaan we badderen in de vijver. Maar het gekke is: binnen een kwartier kan het weer totaal anders zijn….

Peniche: Baléal

Peniche kan mij als plaatsje niet echt bekoren. Maar Peniche heeft wel een schitterende kustlijn, met grote rotsblokken.

Én Peniche heeft een paar geweldige surfstranden. Baléal is zo’n strand.

En ja, surfen is voor elke leeftijd leuk. Mijn neefje van 8 en nichtjes van 15 en 17 vinden het leuk, maar mijn vriendinnen en ik ook! En dat komt vooral door de uitmuntende instructeurs en de relaxte sfeer. Ook voor één les is het écht enig om te proberen.

In Caldas da Rainha kun je je bij António Henriques van Surfoz opgeven. Hij neemt de kinderen in een busje mee naar het strand waar op dat moment de golven het best zijn voor beginners (of gevorderden, al naar gelang de wens van de leerling). En écht, voor jong en oud is het een geweldige ervaring! António en zijn mede-instructeurs zorgen steeds voor klasjes op elk niveau. Het zijn daarnaast heel toffe gozers (die soms ook nog eens fotomodelwaardig ogen-zelden zulke sixpacks en strakke kaaklijnen gezien-)

O ja, ze verhuren ook materiaal! En je kunt het hele jaar op les. Ook in de herfst of winter!

Praia do Rio Cortiço

Lange tijd is dit strand, vlakbij het golfresort van Praia D’el Rei, ons favoriete strand geweest. Totdat luxe (golf)resorts, die aan de overkant van de lagune (bij Bom Sucesso) als paddenstoelen uit de grond schoten, ons strandplezier danig hebben verpest. De vijf-sterren-gasten hebben recht op kekke parasols, zodat de autochtonen het nakijken hebben en nauwelijks bij de strandopgang een plekje meer kunnen vinden. Bovendien is het naar onze smaak té druk, alhoewel de gemiddelde vakantieganger daar anders tegen aan zal kijken. Of misschien lijden we aan een typisch gevalletje van ‘saudade’ en willen we terug naar vroeger, toen het strand nog van locals en wat vissers was…

Salir do Porto en São Martinho do Porto

São Martinho do Porto is de volgende prachtige badplaats. De baai heeft de vorm van een schelp. Salir do Porto grenst aan São Martinho en staat bekend om de hoge zandduinen en het fijne zandstrand.

In de 19e eeuw was São Martinho do Porto erg geliefd bij de elite. Zodra het spoor was aangelegd, kwamen rijke families met de trein uit Lissabon hun zomers in São Martinho doorbrengen. Hier en daar zie je nog overblijfselen van hun huizen tussen de (soms foeilelijke) hoogbouw.

Praia do Salgado

Tussen São Martinho en Nazaré heb je op een bergkam een weg die naar een reusachtig(verlaten) strand leidt: Praia do Salgado. Zelfs hartje zomer is het hier een verademing. Er is een klein restaurantje, met daarnaast een parkeerplaats. De uitbater van het restaurant heeft het goed begrepen: dit stukje is goud waard. Dus hij vraagt een paar euro, maar dan zet je je auto dus praktisch op het strand!

Nazaré: een nare ervaring

Tot mijn zevende brachten we de vakanties in Nazaré door. Voor boeren uit de omgeving is Nazaré dé badplaats. Mijn oom Zito en tante Celeste kon je ontzettend blij maken door op zondag met ze mee te gaan naar Nazaré, een tongetje (linguado) eten. Helemaal blij werd mijn oom als ik met hem meeging om naar de carnavalsoptocht te kijken. Mijn vader reed ook met alle plezier naar Nazaré om daar verse vis te halen (net zoals hij ook graag naar Peniche ging voor verse sardientjes).

Vroeger was Nazaré een pittoreske vissersplaats, nu verpest de hoogbouw veel. Maar ook nu nog lopen veel vrouwen in traditionele kledij (met tig onderrokken) rond. De meeste vissersvrouwen maken overigens allang geen vis meer schoon. Welnee, ze hebben een reuze lucratief handeltje ontdekt: het verhuren van kamers en appartementen aan toeristen. Overal zie je ze op stoeltjes langs doorgaande routes zitten. Zodra ze een blonde kop ontwaren, roepen ze “Zimmer, chambre?” Mijn ervaring met deze Zimmer-schreeuwende vrouwen is geen gunstige. Het is alweer lang geleden (eind jaren negentig), maar nog steeds is mijn beleving van Nazaré gekleurd door hun praktijken.

Het zit zo: na 2300 kilometer gereden te hebben, komen we eindelijk in Nazaré aan. Twee nichtjes en ik, alle drie nog onder de dertig. Blijkbaar een makkelijke prooi voor deze gehaaide vrouwen. Overal bordjes met ‘kamers vrij’. Al snel vinden we een prachtig appartement in Sítio (op de berg bij Nazaré), op loopafstand van Praia Norte. Het appartement is vrij voor de laatste twee weken van juli. Praia Norte is tegenwoordig trouwens een hotspot voor surfers (vanwege de enorm hoge golven worden hier records gebroken). Destijds was het gewoon een winderig strand. Maar dat mocht de pret niet drukken.

De vissersvrouw vertelt dat het appartement eigenlijk verhuurd was, maar de huurders uit Frankrijk zijn niet op komen dagen, dus het is weer in de verhuur. Dolblij zijn we. Ik betaal de hele huur (dat eist ze). We laden alles uit, gaan boodschappen doen en besluiten het de eerste avond rustig aan te doen. In de vivenda (vrijstaande villa) hebben wij de hele bovenverdieping, met eigen ingang. De vissersvrouw zelf is naar een annex in de tuin verkast. Beneden woont iemand anders.

De volgende dag gaan we vroeg de deur uit, op zoek naar een parasol. Als we terugkomen, zien we een auto voor ons huis staan. En daarnaast de vissersvrouw, die ons het appartement verhuurd heeft. Zij vertelt ons doodleuk dat we uit het appartement moeten, want de mensen die ze nu heeft, willen het appartement voor een hele maand huren. Voor ons heeft ze ondertussen een ander onderkomen ‘bij een kennis’ geregeld. Of we meteen daarnaar willen vertrekken. We staan perplex. Nu heb ik het geluk dat ik Portugees spreek. Tot groot ongenoegen van de vissersvrouw zijn we niet van plan te vertrekken. Ze raakt hier zo opgewonden van dat ze agressief wordt. Haar gebalde vuisten voor mijn gezicht vernietigen het Zwitserlevengevoel waar we in de ochtend mee zijn opgestaan.

Geïntimideerd rapen we onze spullen bijeen, gooien alles in de auto en vertrekken. Na zo’n begin wil je niet in een ander appartement ( ‘van een kennis’). Als deze kennis er dezelfde praktijken op nahoudt, dan verkas je in veertien dagen dertien keer. Ik wil mijn geld terug. Dat geeft problemen. Nu ik niet naar het onderkomen van de kennis wil verkassen is de inmiddels als een viswijf schreeuwende vissersvrouw niet van plan om mij de al betaalde huur terug te geven. Als ik met de politie dreig, gaat ze overstag. Ik moet de nacht betalen die we daar hebben geslapen. Gemakshalve rekent ze daar een enorm bedrag voor. De situatie wordt zo grimmig dat ik allang blij ben dat ik het grootste deel van mijn betaling terug heb.

Beduusd staan we nog voor het middaguur op straat. Met in de auto onze spullen en de inhoud van onze goedgevulde koelkast. Deze inhoud is in de hitte binnen twee uur bedorven, vrezen we. Toch besluiten we naar beneden te rijden om naar het politiebureau te gaan. Daar blijken de politieagenten meer geïnteresseerd in mijn knappe Nederlandse nichtjes dan in het ondernemen van actie tegen deze praktijken. Of de dames vanavond niet iets met ze willen gaan drinken….

Gelukkig vinden we dezelfde dag in São Martinho een nieuw onderkomen. Onze etenswaren kunnen we ondertussen weggooien. De rest van die vakantie wil het niet meer goedkomen. Elke dag soms uren mist en op de enig volledig zonovergoten dag probeer ik een kitten te redden van een roedel bijtgrage honden. Gevolg: het paniekerige katje blijft met haar tandjes aan mijn wijsvinger bungelen. Geen idee hoelang geleden ik tegen tetanus ben ingeënt. Op naar het ziekenhuis dus. Daar heb ik uren mogen wachten op mijn beurt. Weg zonnige stranddag.

En als klap op de vuurpijl blijk ik ook nog eens, door ons haastige vertrek, een dure fleece in de kast van het appartement van de vissersvrouw te hebben laten hangen. Kortom: Nazaré heeft mijn hart niet gestolen…

Opmerking: ik heb later de burgemeester van Nazaré en de gouverneur van het district een lange brief geschreven om deze praktijken aan de kaak te stellen. Het is ten slotte niet in het belang van de toeristische sector dat men op deze manier met vakantiegangers omgaat. Van de gouverneur heb ik keurig een schrijven teruggekregen. Ik weet dat er acties zijn ondernomen om deze toestanden te voorkomen. En ach, het is al bijna twintig jaar geleden. Maar toch: een gewaarschuwd mens telt voor twee!

Overnachten in Foz do Arelho of op het platteland bij Caldas da Rainha?

Logeren bij Nederlanders in de buurt van Caldas da Rainha en Foz do Arelho? Kijk dan eens op de volgende websites:
Quinta da Montanha
Quinta Laranja
Quinta Verde
Casas Fruta

Leuk familiehotel in het plaatsje Foz do Arelho zelf (ze spreken Engels): Agua d’Alma