Ik heb ervan geleerd. Niet stoer het nieuwe jaar beginnen met een duik in de oceaan! Vorig jaar ben ik door een golf gegrepen toen ik in de branding stond. Vanaf het strand zagen ze alleen nog het puntje van mijn oranje Unoxmuts in de golven richting de rotsen drijven. Toen ik weer boven kwam, was ik bont en blauw, maar verder mag ik van geluk spreken. Stom ook dat ik de kracht van deze zee weer eens heb onderschat! Dit jaar ben ik verstandig en wordt het de lagune voor de nieuwjaarsduik. We hebben hier al eens met een leuke groep gestaan, maar dit jaar denkt iedereen ‘geef mijn portie maar aan fikkie’.

Wim Hof, oftewel ‘The Ice Man’ zweert bij een koud bad. Het is goed voor je weerstand. Ik houd niet van kou, maar op aanraden van de huisarts douche ik al jaren koud mijn benen af. Het was in het begin even doorbijten, maar je raakt eraan gewend. Dus een bad in de lagune is kinderspel, al vond ik het dit jaar het water wel kouder dan anders. Eerst heb ik een beetje staan dreutelen, maar uiteindelijk ben ik in vier etappes steeds verder ingegaan. Kortom, met mijn weerstand zit het wel snor, dacht ik. Nou, niet dus.

Op 2 januari krijg ik voor de deur van de pedicure last van mijn ingewanden. Ik ben zo beroerd dat ik niet eens meer in staat ben om naar huis te rijden. Het heerst, hoor ik overal. Dát klopt, want ik ben de derde in een rij die geveld raakt door deze ellende. Mijn moeder begon op 27 december, gevolgd door mijn man, die op 31 december en 1 januari, geen knip voor de neus waard was en op 2 januari is het mijn beurt.

Hoe zit het in Portugal met ziekmelden?

Voorheen hadden werknemers die zich wilden ziekmelden een ‘baixa médica’ nodig. Je begrijpt dat dit de druk op de (huis)artsen ernstig verhoogt. Tegenwoordig mag je zelf zo’n document op de site van de SNS (Serviço Nacional de Saúde) aanmaken en aan je werkgever overhandigen als je ziek bent. Kleine kanttekening: je werkgever is niet verplicht om je voor die dagen door te betalen. De Portugese arbeidsverhoudingen liggen anders dan in Noord-Europa. De kans dat een werkgever je bij een tijdelijk contract de laan uitstuurt als je je ziekmeldt, is groot. Met het document van deze autodeclaração de doença (eigen verklaring van ziekte) in je hand mag dat niet.

De onderstaande alinea is een beknopte samenvatting van wat werknemers moeten doen als ze zich bij hun werkgever in Portugal willen ziekmelden. Ik snap het – beetje saaie lectuur – maar soms best eens leuk om met het land waarin je woont te vergelijken.

• voor een gedekte ziekmelding ga je naar de digitale portal van SNS24 (link hieronder) en daar regel je een ‘autodeclaração de doença‘. Deze verklaring verantwoordt je afwezigheid vanwege ziekte voor maximaal drie opeenvolgende dagen.
• je geeft je werkgever de code die je via SNS24 hebt gekregen door, zodat deze geverifieerd kan worden.
• je kunt twee keer per kalenderjaar een ‘autodeclaração por doença’ aanvragen, voor steeds maximaal 3 dagen per keer. Je hebt dus recht op 6 juridisch verantwoorde ziektedagen in totaal.
• je hoeft met een ‘autodeclaração de doença’ niet meer langs een arts, gezondheidscentrum of ziekenhuis om je afwezigheid kracht bij te zetten.
• je krijgt de dagen die je afwezig bent niet uitbetaald. Je afwezigheid is verantwoord, maar niet betaald. Dit was overigens voorheen niet anders. Toen had je een Certificado de Incapacidade Temporária (certificaat voor tijdelijke arbeidsongeschiktheid) nodig, in de volksmond de ‘baixa médica’ (ziekteverlof) genoemd. Het voordeel van het digitaal regelen van een ‘autodeclaração de doença’ is nu dat je niet meer urenlang in de rij bij een gezondheidscentrum/ziekenhuis hoeft te staan om zo’n verklaring via een arts te bemachtigen.
• ben je langer dan 3 dagen ziek, dan moet je een medisch consult regelen. Als de arts dan constateert dat je nog steeds ziek bent, dan zal hij/zij een certificaat van tijdelijke arbeidsongeschiktheid afgeven, het ‘Certificado de Incapacidade Temporária’ ( de ‘baixa médica’ dus). Voor het toekennen van een ziekte-uitkering geldt de eerste ziektedag. Het is dus belangrijk dat de zieke dan ook de drie eerste ziektedagen aan de arts meedeelt, zodat de uitkering later goed wordt geregeld.

Al deze informatie staat op deze pagina van de Serviço Nacional de Saúde:
SNS24: Autodeclaração de doença

En wil je voorkomen dat je ziek wordt. Hierbij de tips die de Portugese Nationale Gezondheidsdienst verspreidt. Ik weet het: bij mensen in het noorden van Europa gaan ongetwijfeld de mondhoeken omhoog bij het lezen van de aanbevelingen als de temperatuur onder de 15 graden daalt.

Hoeveel verklaringen zijn er afgegeven?

In de krant stond dat er vorig kalenderjaar 462.000 van deze verklaringen zijn aangemaakt. Ik schat dat al gauw tien procent van de werknemers ervan gebruikmaakt. Dat zijn behoorlijke aantallen. Het commentaar op social media is dat het sinds 2023 wel héél makkelijk is geworden om verlof op te nemen voor een lang weekend… Tja.

Fijn is dat het de druk op het gezondheidssysteem verlicht én dat er minder mensen met besmettelijke ziektes naar een gezondheidscentrum lopen voor een verklaring die ze aan de werkgever moeten overhandigen. Dat zorgt weer voor minder verspreiding van ziektes.

Ik heb overigens de indruk dat bij vooral kleinere bedrijven, waar het wederzijdse vertrouwen goed is, je je werkgever echt geen verklaring van ziekte hoeft te overhandigen als je beroerd bent.

Hoe gaat het nu met ons?

En met ons? De kilo’s die er in december aankomen, zijn er in vliegende vaart weer afgegaan. Elk nadeel heeft zijn voordeel, zou Cruijff zeggen. Over Cruijff gesproken. Zijn nichtje Estelle heeft een boek geschreven: “Poetsen met Estelle”. Ik heb het voor kerst gekregen, zelf naar gevraagd, hoor. Met veel plezier gelezen. En toegepast. Hier thuis kijken ze nu helemaal niet meer op als ik met een bus scheerschuim naar de auto loop om de voorruit van binnen in te zepen (werkt tegen condens). Of als het overal ineens naar lavendel ruikt (druppeltjes essentiële olie op viltjes die je onder je stoel plakt en her en der neerlegt/opplakt). Alleen die waskorrels in de stofzuiger trok mijn huisgenoot niet: “Wat is dit voor een vieze chemische lucht?”. Die (dure, snik) korrels liggen nu in de kliko. Dan maar geen frisse zeebries in huis…

Verder heb je als je actieradius tot slaap- en badkamer beperkt is vanwege een buikgriep ineens alle tijd om twee boeken uit te lezen. Ik was al ver in Alter Ego van Esther Verhoef toen ik ziek werd en heb de laatste bladzijdes in bed uitgelezen. De plotwending aan het eind had ik niet aan zien komen. Sinds ik dit boek heb gelezen, kijk ik met andere ogen naar sterrenkoks. Wát een wereld is dat!

En gelukkig had ik voor Oud en Nieuw bij Livraria Bertrand nét een nieuw boek gekocht. Ik zal eerlijk bekennen dat de mededeling dat ‘er al 600.000 exemplaren van boeken van deze schrijver zijn verkocht’ me over de streep heeft getrokken. Het verhaal komt wat traag op gang, maar op een gegeven moment zit je helemaal in de wereld van de herdades (enorme landgoederen) en de Lusitaner-paarden. Het vleugje romantiek tussen de hoofdpersoon en een medewerker van het landgoed, die in zijn jeugd zwaar beschadigd is geraakt, blijft boeien tot het eind. Dus mocht je het Portugees machtig zijn: Fomos mais do que um erro (We waren meer dan een fout) van Raúl Minh’Alma, een schitterende naam voor een schrijver, vind je ook niet? Raúl Mijn Ziel.

Geen beeldverhaal van Zin in Portugal meer missen? Tik dan, net als 807 anderen, je e-mailadres in bij de abonneerknop.

Tip: wil je weten wat er in januari en februari in Caldas da Rainha te doen is? Ik heb de pagina met uitjes bijgewerkt. Caldas da Rainha: uitjes en uit eten. Voor aanstaand weekend kan ik het Driekoningenconcert op zaterdag 11 januari in Museu José Malhoa aanbevelen.