Waarom valt Portugal opnieuw stil? Het lijkt de afgelopen weken wel één lange reeks vrije dagen. Na de feestdagen van 1 en 8 december volgt op donderdag 11 december een gebeurtenis die niet op de kalender staat, maar wél het hele land zal raken: een greve geral, een nationale staking.

Wat betekent de Greve Geral op 11 december voor het dagelijks leven?

De staking raakt zowel de publieke als de private sector. Dat betekent dat

• Openbaar vervoer ernstig verstoord zal zijn of volledig stilligt.

• Gemeentelijke diensten, zoals burgerzaken, vuilnisophaling en administratie, slechts beperkt of niet functioneren.

• Onderwijsinstellingen te maken krijgen met uitval van lessen.

• Ziekenhuizen en gezondheidscentra grotendeels op minimale diensten draaien.

Kortom: het wordt een dag waarin het land bijna tot stilstand komt.

Voor veel Portugezen wordt het een enorme uitdaging om überhaupt op hun werk te raken, want vooral de publieke sector – van openbaar vervoer tot overheidsdiensten – legt het werk volledig neer. Dus als je al zou willen werken, is het de vraag hoe je er komt.

Maar waar draait deze massale mobilisatie precies om? Het antwoord ligt in één beleidsvoorstel: het Pacote Laboral.

Wat is het Pacote Laboral?

Het Pacote Laboral, het Werkgelegenheidspakket, is een omvangrijk pakket hervormingen van de arbeidswetgeving dat de Portugese regering heeft voorgesteld, het zogeheten programma Trabalho XXI (Werk 21). Volgens de regering moet deze modernisering zorgen voor meer flexibiliteit, betere aansluiting op de huidige economische realiteit en hogere productiviteit. Maar voor vakbonden en grote delen van de werkende bevolking klinkt het pakket als een alarmbel: terug naar de tijd waarin iemand makkelijker ontslagen kon worden.

Waarom wordt er gestaakt?

De nationale staking van 11 december is uitgeroepen door de twee grootste vakcentrales van het land: CGTP-IN en UGT. Dat is opmerkelijk, want deze bonden werken zelden samen voor een landelijke werkonderbreking. De situatie is dus uitzonderlijk ernstig in hun ogen. De kern van hun kritiek zit hem in de volgende onderdelen:

• Het pakket zou de verhouding tussen werkgevers en werknemers zwaar verstoren.

• Collectieve rechten, zoals cao’s en vakbondsinvloed, dreigen verzwakt te worden.

• Werknemers vrezen langere, onregelmatige en moeilijker te plannen werktijden.

• Het wordt eenvoudiger om werknemers te vervangen of contracten te beëindigen.

• Sectoren die traditioneel al onder zware omstandigheden werken – zoals openbaar vervoer, zorg, schoonmaak, lokale overheden – zouden in rechten achteruitgaan.

Volgens de bonden zorgt het pakket ervoor dat niet alleen de werkzekerheid wordt aangetast, maar komt ook de sociale bescherming en kwaliteit van publieke diensten onder druk te staan. Daarom eisen zij volledige terugtrekking van het Pacote Laboral.

Tegengeluid

In gesprekken tussen buren, in cafés en op straat klinkt een mengeling van begrip en vermoeidheid. Veel Portugezen herkennen zich in de woorden van een nuchtere buurman, met een eigen zaak: “Het is gewoon minder werken, meer verdienen.” Of die uitspraak terecht is of niet, hangt af van wie je het vraagt — maar het laat wel zien hoe sterk dit onderwerp leeft.

Voor werkgevers is het Pacote Laboral een goede zet. Zij kunnen door het pakket beter inspelen op schommelingen in werk, meer personeel bij een piek, minder bij rustige periodes, omdat het pakket het mogelijk maakt werktijden en arbeidsroosters flexibeler te organiseren, bijvoorbeeld via een ‘banco de horas’ (een ‘urenbankregeling). Portugal kent veel seizoensgebonden werkzaamheden (denk aan toerisme en landbouw). Dus ik kan me de flexibilisering van werktijden wel goed voorstellen. Daarnaast weten we dat veel overheidsambtenaren een werkweek van 35 uur hebben. Dus de opmerking van mijn buurman, die zich drie slagen in de rondte werkt als zelfstandig ondernemer zonder personeel, kan ik ook plaatsen.

Ik ben benieuwd hoe de komende maanden gaan verlopen. Portugal staat op een kruispunt: hervorming van oude structuren tegenover bescherming van verworven rechten. Wordt het Pacote Laboral een moderniseringsslag of een bron van sociale onrust?

En wat gaan we op zo’n extra vrije dag doen?

Voor wie de kerstboom nog niet heeft opgetuigd. Mooie gelegenheid. Die van mijn moeder met gehaakte engeltjes en een stal van keramiek uit 1992 staat al. Wonderlijk dat die na al die jaren nog heel is. Dát kan ik niet zeggen van mijn kerstgroep. Maria is al een keer onthoofd geweest…. En nee, dan bedoel ik niet onze poes Maria. Er sneuvelt wel eens wat als Maria een konijn vangt, binnenbrengt en wij proberen poes en konijn te scheiden… Verder is Maria een schat van een kat, maar kom niet aan haar konijnen.

Voor wie zich donderdag verveelt of de komende tijd een leuk verzetje zoekt: de kunstenaars van Caldas da Rainha hopen dat mensen een ambachtelijk cadeau geven dat met liefde is vervaardigd. Hieronder enkele suggesties.

Kerstmarkt in de Ermida de São Sebastião aan marktplein :

Kerstmarkt op pleintje achter Café Central (ook vlakbij marktplein):

Ik heb daar hele leuke kaarsjes gekocht. Deze kaarsen worden gemaakt van soja-olie en zijn niet vervuilend. Verder hebben ze daar tassen in Afrikaanse kleuren en kun je er ook de schrijver vinden van een nieuw kinderboek dat deze maand uitkomt: “Tágides: As filhas do Tejo”. Mia Pessoa heeft een kinderversie van “Os Lusíadas” van Camões gemaakt.

Kerstmarkt bij glazen overkapping in park:

Bij het park, onder de glazen overkapping is nóg een kerstmarkt. Ook hier veel handwerk en zeepjes. Voor kleine kinderen zijn er ook leuke speelhuisjes, dus misschien valt het te combineren.

Gemberkoekhuisje op de oude vismarkt:

Op de oude vismarkt, Praça 5 de Outubro staat een allerliefst gemberkoekhuisje. Eromheen staan kerstbomen vol kunstwerkjes van basisschoolleerlingen. Ik vind dit initiatief elk jaar zo aandoenlijk. Ook dit jaar heb ik ze weer uitvoerig bekeken.

Etalages kijken

Wie vaker in Caldas da Rainha komt, kijkt er niet meer van op: fallussen. Toch gingen mijn wenkbrauwen even omhoog van de nieuwste toepassing: een stoute kerststal.

Zo’n kerstgroep is voor mij een brug te ver. De kerststerren voor in de boom vond ik een beter geschenk en heb ik laten inpakken.

Overal in de stad zijn er prachtig versierde winkels en etalages. Het is echt een feest om door de straten te lopen.

De kerststallenroute van de dorpjes bij Vidais:

In veel dorpjes van de deelgemeente Vidais zijn weer kerststallen opgebouwd. Die opgebouwd met koffiecups vonden we heel bijzonder. Link Google Maps naar deze kerstallen. die tot 6 januari te bewonderen zijn.

En ’s avonds? Dan zéker naar buiten! Naar de vele lichtjes kijken die nu in de steden hangen. Ten minste: als je eigen vervoer hebt, want als je afhankelijk bent van het openbaar vervoer wordt het donderdag 11 december staren naar je eigen kerstboom thuis.

Geen beeldverhaal van Zin in Portugal meer missen? Tik je e-mailadres in bij de volgknop. Een volgend verhaal ontvang je dan meteen in je inbox.