In het land der blinden is één-oog koning. Ik hoor het mijn moeder nog zo zeggen. In mijn jonge jaren is mijn goede oog lang afgeplakt geweest in de hoop dat mijn luie oog daardoor beter zou gaan functioneren. Tijdens deze periode kreeg ik een bril die me ook nog eens op de mini-versie van de toen zeer bekende Griekse zangeres Nana Mouskouri heeft doen lijken. Mooi recept voor een jeugdtrauma, dat snap je wel.

Maar nu is het de beurt aan mijn moeder. Die heb ik gisteren rond de lunch met een afgeplakt oog mogen ophalen bij het lokale staatsziekenhuis op de heuvel van Caldas da Rainha.

Aanloop naar de staaroperatie

Ze gaan hier niet over één nacht ijs als je aan je staar geholpen wilt worden. Mijn moeder wordt eerst volledig door de medische mangel gehaald.

In februari van dit jaar heeft ze een oproep voor een gesprek en een oogmeting gekregen. In de maanden erna volgen bloedonderzoeken, een elektrocardiogram en nog meer oogmetingen. Op 22 juni staat opnieuw een gesprek met de oogarts ingepland, maar die afspraak wordt naar een later moment (22 juli) geschoven. Ergens in juni ontvangt ze ondertussen tot onze consternatie een brief met de mededeling dat er een wachtlijst van zes maanden voor een staaroperatie in het staatsziekenhuis in Caldas da Rainha is. Wil je eerder geholpen worden, binnen tien dagen zelfs, dan mag je het ziekenhuis in Figueira da Foz bellen. Dat is op ruim 1 uur rijden en voor mijn moeder geen optie, want het levert stress op voor iemand die haar actieradius al jaren hoofdzakelijk beperkt tot Caldas da Rainha en omstreken. We besluiten daarom om gewoon op 22 juli in Caldas da Rainha aan de oogarts van het ziekenhuis te vragen wanneer de operatie in de thuisstad kan plaatsvinden. Desnoods wachten we zes maanden. Tot onze verbazing horen we 22 juli dat 8 augustus de staaroperatie ingepland staat bij de arts in Caldas die haar nu ook behandelt. Wat zijn we blij dat het meezit!

Vlak voor de operatie

De operatie op 8 augustus is in de middag. Toch wordt de operatie, ergens in de week voordat hij plaatsvindt, naar de ochtend verschoven. Mijn moeder is er niet blij mee, want zes uur voor de staaroperatie hoor je nuchter te blijven. Mijn moedertje ziet er tegenop om ’s morgens haar zware medicijnen op een nuchtere maag in te nemen en piept thuis dat het wel erg jammer is dat de operatie is vervroegd. Maar goed, we mogen niet klagen. Het is naar eerdere én niet naar een latere datum verplaatst.

Apenpokkenvirus

Dat mijn moeder zo snel geholpen wordt, is volgens mijn tante Tia een wonder. Ze bazuint rond aan wie het wil horen, dat ze er 4 jaar over gedaan heeft om aan staar geopereerd te worden. Ik vermoed dat het een en ander te wijten is aan haar doofheid of anders aan haar verregaande wereldvreemheid. Menig communicatie verloopt al jaren niet helemaal vlekkeloos als het om Tia gaat.

Zo stapte ze laatst in mijn auto en zei ze oprecht belangstellend : ‘Zeg, heb jij de prik tegen het apenpokkenvirus al gehad?“. Even dacht ik: ze maakt een grap! Daarna heb ik geïnformeerd of ze de coronavaccinaties bedoelde, maar nee, ze bedoelde toch echt de bescherming tegen het appenpokkenvirus.

Geen idee waar mijn tante Tia denkt dat haar nichtje tegenwoordig uithangt, maar voor iemand die mij in mijn ongetrouwde jaren alleen op pad liet gaan vergezeld van een vervelende chaperonne, is dit toch wel een aardverschuiving de goede kant op. En dat voor vrouw die leeft zonder internet en smartphone. Wel heeft mijn tante sinds een aantal jaren televisie. Daar zal ze wel over het apenpokkenvirus gehoord hebben, vermoed ik. En één en ander verkeerd verstaan. We hameren al jaren op een gehoorapparaat, maar volgens mijn tante Tia bestaan er geen gehoorapparaten voor haar specifieke geval. Wij weten wel beter…

Ooit van Oost – Indische doofheid gehoord? Wetende dat mijn moeder op maandag 8 augustus geopereerd wordt, eist mijn tante Tia van mij dat ik het tijdstip van de operatie prijsgeef. Ik weet dat mijn moedertje niet zit te wachten op haar bemoeizuchtige schoonzus en zeg dat het in de middag is, wat ik toen oprecht nog dacht.

‘Oh, dat komt goed uit, want ik ben toch van plan om de bus van acht uur in de ochtend naar Caldas da Rainha te nemen, dan ben ik vroeg in het ziekenhuis‘. De schrik slaat me om het hart. Ik stamel dat er maar één begeleider mee mag en dat ik de gelukkige ben. Verder probeer ik haar van de bustocht af te houden door te zeggen dat het buskaartje echt zonde van het geld is. Een argument dat bij mijn zuinige tante hout moet snijden. Ze kijkt me stralend aan. Ik heb blijkbaar gemist dat weduwen van oud-strijders sinds kort gratis met de bus mogen. En als vrouw van iemand die een paar jaar in Guinee Bissau heeft moeten dienen, gaat ze daar veelvuldig gebruik van maken! Ze heeft bovendien ‘zaken’ in Caldas da Rainha te doen, dus ze moet sowieso maandag in de stad zijn. Ik benadruk nogmaals dat het echt niet handig is als ze in het ziekenhuis verschijnt en hoop, tegen beter weten in, dat ze de boodschap begrijpt.

Covid19-test

Voordat je hier aan je oog geopereerd wordt, willen ze in het ziekenhuis uitsluiten dat je covid19 hebt. Twee dagen voor de operatie, ga je verplicht naar de teststraat van het ziekenhuis zelf.

We melden ons daarom zaterdagmorgen om kwart voor negen in een soort noodgebouw achter het ziekenhuis. Vrienden hebben ons op het hart gedrukt dat je er beslist een half uur voor de afgesproken tijd (9.10 uur) moet zijn. Maar om half negen die ochtend staan we voor een dichte deur. Wel hebben we al twee wachtenden voor ons. Uiteindelijk gaat de deur keurig om negen uur open en wordt iedereen op zijn /haar tijdstip geholpen. Ik zie door de deur dat het stokje bij mijn moeder in beide neusgaten gaat. Ze vertelt na afloop dat ze dacht dat het stokje er bij haar hersenen uit moest, zo diep werd er getest. Uren later heeft ze er nog last van.

We gaan naar huis na de mededeling dat ze ons bellen als de test positief is. Bij geen bericht mogen we ons maandagmorgen voor de operatie melden.

Dag van de operatie

Er wordt ons opnieuw op het hart gedrukt om maandagmorgen een half uur voor het afgesproken tijdstip (9.30 uur) aanwezig te zijn. Bovendien móet iemand die geopereerd wordt met een begeleider komen. Later die dag hoor ik verpleegsters boos tegen elkaar praten, omdat sommige begeleiders opa of oma in de ochtend afleveren en daarna onbereikbaar zijn. Hierdoor doet een patiënt onnodig lang een beroep op de verpleging. Van medestadsgenoten hoor ik zelfs verhalen van mensen die hun hulpbehoevende oudere medemens naar het ziekenhuis brengen in de verwachting dat die opgenomen wordt, zodat zij een paar dagen op vakantie kunnen gaan 🙈.

Van mensen die in Nederland een staaroperatie hebben ondergaan, weten we dat het een fluitje van een cent is. Daarom zijn we ook zeer verbaasd dat aan mij gevraagd wordt om mijn moeder uit te kleden en in een operatie-outfit te hijsen. Alleen haar onderbroek mag ze aanhouden. Schoenen en kleding gaan in een kluisje.

Als we de voortekenen beter hadden geïnterpreteerd, dan hadden we dit kunnen weten! Op 22 juli, tijdens voorgesprek met oogarts, heeft een medewerker als een malle aan de vinger van mijn moeder gesjord om haar trouwring te verwijderen. Op de informatie die we ter voorbereiding hebben gekregen, staat zelfs dat je niet met gelakte nagels naar de operatie mag komen!

‘Ik ga gekleed volgens de laatste mode de operatie in‘, grapt mijn moeder, als ze in operatie-outfit in een rolstoel wordt gezet.

We nemen afscheid en ik krijg de opdracht vooral een wandeling door de stad te maken, want ‘het gaat wel even duren’. Ik zie nog net dat mijn moeder aan het infuus gaat en vertrek. Deze morgen staan er acht staaroperaties gepland, vertelt de verpleging. De helft is nog niet verschenen. Wellicht hebben ze Covid19 onder de leden of is het bericht dat de operatie van de middag naar de ochtend is verplaatst niet goed doorgekomen.

En wie loop ik in de stad tegen het lijf, op weg naar het ziekenhuis? Precies, tante Tia! Ik zeg dat ze zelfs mij hebben weggestuurd en dat het dus nul zin heeft om aan de klim richting de heuvel van het ziekenhuis te beginnen. Gelukkig krijg ik bijval van een vriendin met wie mijn tante Tia al kletsend door de straten loopt. ‘Meteen bellen als je moeder klaar is‘, maant ze me. ‘Tuurlijk tante’, denk ik opgelucht nu dit onheil is afgewend. Mijn moeder zit op zo’n operatiedag beslist niet te wachten op haar dominante schoonzus. En voor wie denkt dat ik overtrokken reageer : we hebben al meegemaakt dat tante Tia ongevraagd in het gezondheidscentrum verscheen en doodleuk achter mijn moeder de behandelkamer van de huisarts inkachelde toen mijn moeder daar met ernstige hartproblemen zat. Vervolgens nam ze de dokter volledig in beslag door uitgebreid over al haar kwalen uit te wijden. Tegen de tijd dat de dokter oog voor mijn moeder kreeg, was het consult afgelopen.

Na dik twee uur vind ik dat ik genoeg met mijn ziel onder de arm heb rondgelopen en besluit ik terug naar het ziekenhuis op de heuvel te wandelen. Het duurt daarna nog dik een uur voordat ik opgeroepen word om mijn moeder weer aan te kleden. Ik tref haar na de operatie kaakjes etend aan. De inwendige mens wordt hier goed verzorgd. Een yoghurtje heeft ze ook al op.

Van de verpleegsters krijgen we de opdracht om het plastic beschermkapje thuis te verwijderen en te beginnen met druppelen. Ik informeer nog of ze ’s nachts het kapje weer op moet. Maar nee, dat hoeft niet. Apart, want ik heb van mensen in Nederland juist begrepen dat dit vijf nachten lang moet.

Ik heb de indruk dat deze staaroperatie in Portugal met veel meer beschermende maatregelen omkleed wordt uitgevoerd en juist op dit punt is men hier laconieker. Als het aan de omgeving van mijn moeder ligt, mag ze nog geen kopje naar het aanrecht brengen de komende tijd. Van alle kanten vliegen de goedbedoelde aanbevelingen voor een voorspoedig post-operatie verloop ons om de oren. Geen trappen lopen, bed naar beneden halen, zodat alles gelijkvloers is. Binnen blijven want zonlicht is niet goed.

Niet tillen en niet bukken begrijpen we en dat je voorzichtig moet zijn ook. Maar ik merk dat we voor de rest toch een beetje Oost-Indisch doof zijn. Dát zit ten slotte in de familie!

Geen blogpost van Zin in Portugal meer missen? Tik je e-mailadres in bij de volgknop en ontvang voortaan nieuwe beeldverhalen rechtstreeks in je inbox.

Binnenkort: Gerrit Komrij in Vila Pouca da Beira, beeldhouwers die rotondekunst produceren en een verhaal over het Museu do Azulejo – tegeltableaumuseum- in Lissabon.

Até breve!

Het herstel verloopt hartstikke goed, dus binnenkort ziet ze weer scherp als een havik. Volgens goed katholiek gebruik hebben we dit dan te danken aan Santa Lúcia. Obrigada Santa Lúcia!